Mỗi năm cứ đến 23 tháng chạp, nhà nhà lại chuẩn bị sắm mâm lễ cúng để đưa ông Táo về trời. Không khí Tết cũng theo đó mà len lỏi gần hơn khắp các làng quê, con phố. Đây cũng là ngày lễ quan trọng mở đầu cho hàng loạt các nghi lễ trong Tết cổ truyền của người Việt Nam.
- Cúng ông Công ông Táo ngày nào?
Theo truyền thống dân gian, ngày cúng ông Công ông Táo là ngày 23 tháng Chạp, tức vào ngày 23 tháng 12 Âm lịch.
- Nguồn gốc của tục cúng ông Công ông Táo
Lễ cúng ông Công ông Táo nằm trong chuỗi lễ cúng quan trọng trước Tết Nguyên Đán. Xuất phát từ thần thánh Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc, tuy nhiên, người Việt đã biến đổi thành sự tích "Hai ông một bà."
Sự tích thú vị:
Sự tích bắt đầu rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện, dằn vặt vợ.
Một lần, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và gặp được Phạm Lang. Hai người phải lòng nhau và kết thành vợ chồng.
Về phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì ân hận về hành động của mình nên đã lên đường tìm kiếm vợ.
Sau nhiều ngày tìm kiếm, hết gạo hết tiền, Trọng Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Tình cờ, Trọng Cao tìm xin ăn đúng nhà của Thị Nhi đúng lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi nhận ra người hành khất là người chồng cũ nên mời vào nhà, nấu cơm thết đãi. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Vì sợ chồng nghi oan nên Thị Nhi bèn giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.
Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi hốt hoảng lao mình vào để cứu chồng cũ ra. Thấy vợ mình nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo khiến cả ba đều chết trong đám lửa.
Cảm động trước tình nghĩa của 3 người, nên Ngọc Hoàng đã phong cho làm vua bếp. Theo đó, người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp, người chồng cũ là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ phụ trách trông coi việc chợ búa.
Theo sự tích dân gian Việt Nam, hằng năm, vào ngày 23 tháng Chạp là ngày Táo quân sẽ cưỡi cá chép bay về trời để báo cáo mọi việc lớn nhỏ xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Vì thế vào ngày này, các gia đình Việt sẽ thường làm mâm cơm để đưa ông Công ông Táo lên chầu trời.
- Ý nghĩa của tục cúng ông Công ông Táo
Ông Táo không chỉ là thần cai quản mọi hoạt động gia đình mà còn là người ngăn chặn ma quỷ, giữ bình yên cho ngôi nhà. Vào ngày 23 tháng Chạp, Táo quân cưỡi cá chép bay về trời để báo cáo mọi sự tốt xấu của gia chủ với Thiên đình.
Chúng ta cùng hi vọng rằng, thông qua việc cúng ông Công ông Táo, gia đình sẽ nhận được sự bảo vệ và thịnh vượng từ thế giới tâm linh. Đồng thời, đây cũng là
dịp để sum vầy, quây quần, và bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần đã bảo vệ gia đình suốt một năm qua.